ชุดการสอน

ชุดการสอน

ความหมายชุดการสอน                

ชุดการสอน  คือ  การนำเอาสื่อประสม ( Multi-media )  ที่สอดคล้องกับเนื้อหาวิชาและประสบการณ์ของแต่ละหน่วย   มาช่วยในการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการเรียนรู้ ให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น   ชุดการสอนจัดไว้ในกล่องหรือซองเป็นหมวดๆภายในชุดการสอนประกอบด้วย  คู่มือการใช้ชุดการสอน  สื่อการสอนที่สอดคล้องกับเนื้อหา   และ ประสบการณ์ อาทิ เช่น รูปภาพ สไลด์ เทป เป็นต้น

แนวคิด  หลักการ  และทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับชุดการสอน

ในการนำชุดการสอนไปใช้นั้นอาศัย  แนวคิด  หลักการ  ตลอดจนทฤษฎีต่าง ๆ มี 5  ประการ  คือ

1.แนวคิดตามหลักจิตวิทยาเกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างบุคคล  โดยจัดผู้เรียนมีอิสระในการเรียนรู้ตามความสามารถ  และอัตราการเรียนรู้ของแต่ละคน

2. แนวคิดที่จะเปลี่ยนการสอนแบบครูเป็นศูนย์กลางมาเป็นแบบให้ผู้เรียนศึกษาด้วยตนเอง   โดยใช้สื่อประสมที่ตรงตามเนื้อหา   โดยมีครูเป็นผู้แนะนำ

3. แนวคิดที่จะจัดระบบการผลิต  การใช้สื่อการสอนในรูปแบบสื่อประสม  โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อเปลี่ยนจากการใช้สื่อช่วยครูมาเป็นสื่อเพื่อช่วยนักเรียนในการเรียนรู้

4. แนวคิดที่จะสร้างปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียน  นักเรียนกับนักเรียน  และนักเรียนกับภาพแวดล้อม โดยการนำสื่อการสอนมาใช้ร่วมกระบวนการกลุ่ม  ในการประกอบกิจกรรมการเรียนการสอน

5. แนวคิดที่ยึดหลักจิตวิทยาการเรียนรู้มาจัดสภาพการเรียนการสอน  เพื่อให้เกิดการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยจัดสภาพการณ์ให้ผู้เรียนประกอบกิจกรรมด้วยตนเอง  และมีผลตอบกลับทันทีที่ตอบถูกหรือตอบผิด   มีการเสริมแรงทำให้ผู้เรียนเกิดความภาคภูมิใจและต้องการที่จะเรียนต่อไป   ได้เรียนรู้  ทีละน้อยๆ ตามลำดับขั้น  ตามความสามารถและความสนใจของแต่ละคน

ประเภทของชุดการสอน

ชุดการสอนแบ่งตามลักษณะการใช้ได้  3  ประเภท  คือ

1.  ชุดการสอนแบบบรรยาย  หรือชุดการสอนสำหรับครู   เป็นชุดการสอนสำหรับใช้สอนผู้เรียนเป็นกลุ่มใหญ่    ภายในกล่องประกอบด้วยสื่อการสอนที่ประกอบการบรรยาย   เพื่อเปลี่ยนบทบาทของครูให้พูดน้อยลง มาเป็นผู้แนะนำ    เปิดโอกาสให้นักเรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียนมายิ่งขึ้น  ชุดการสอนแบบบรรยายนี้ จะมีเนื้อหาโดยแบ่งหัวข้อที่จะบรรยาย  และประกอบกิจกรรมตามลำดับชั้น    ดังนั้น  สื่อการสอนที่ใช้ความเป็นสื่อที่มองเห็นได้ชัดเจน หรือได้ยินกันทั่วถึง  เช่น  แผ่นภาพโปร่งใส  สไลด์  ฟิมส์คลิป   ภาพยนตร์  แผนภูมิ   โทรทัศน์  เอกสารประกอบการบรรยาย  และกิจกรรมกลุ่ม   เพื่อให้ผู้เรียนได้อภิปรายตามปัญหาและหัวข้อที่ครูกำหนดไว้  และชุดการสอนประเภทนี้  มักจะบรรจุในกล่องที่มีขนาดพอเหมาะกับสื่อการสอน อย่างไรก็ตาม  ถ้าหากวัสดุอุปกรณ์ที่ไม่สามารถบรรจุไว้ในกล่องได้  จะต้องกำหนดไว้ในคู่มือครู  ส่วนที่เกี่ยวกับสิ่งที่ครูผู้สอนจะต้องเตรียมตัวไว้ล่วงหน้าก่อนทำการสอน

2. ชุดการสอนสำหรับกิจกรรมกลุ่ม  หรือชุดการสอนที่ใช้กับศูนย์การเรียน  เป็นชุดการสอนแบบกิจกรรมที่สร้างขึ้นโดยอาศัยระบบการผลิตสื่อการสอนตามหน่วยและหัวเรื่อง  โดยเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ร่วมประกอบกิจกรรมเป็นกลุ่มย่อย ๆ  ประมาณ  5- 7  คน  ในห้องเรียนแบบศูนย์การเรียน  ชุดการสอนแบบกิจกรรมกลุ่มนี้  ประกอบด้วยชุดย่อย ๆ ตามจำนวนศูนย์ในแต่ละหน่วย   ในแต่ละศูนย์การสอนจะจัดสื่อการสอนไว้ในรูปของสื่อประสม  อาจเป็นสื่อรายบุคคล  หรือสื่อสำหรับกลุ่มผู้เรียนทั้งศูนย์ใช้ร่วมกัน  ผู้เรียนที่เรียนได้ใช้ชุดการสอนแบบกิจกรรมกลุ่ม  จะต้องการความช่วยเหลือจากครูในระยะเริ่มเรียนเท่านั้น หลังจากเคยชินกับวิธีการเรียนแบบนี้แล้ว  ผู้เรียนจะสามารถช่วยเหลือกันเองภายในกลุ่ม ระหว่างประกอบกิจกรรม  หากมีปัญหาสามารถถามครูได้ตลอดเวลา

3.  ชุดการสอนรายบุคคล หรือชุดการเรียน เป็นชุดการสอนที่มีการจัดระบบเพื่อให้ผู้เรียน สามารถเรียนด้วยตนเองตามลำดับขั้นตอนที่ระบุไว้ โดยผู้เรียนสามารถเรียนด้วยตนเอง  ตามความสนใจแต่ละคน และตามอัตราการเรียนรู้ของตนเอง  ผู้เรียนสามารถประเมินผลการเรียนด้วยตนเอง  ชุดการสอนประเภทนี้  จะเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ศึกษา ค้นคว้า  หรือศึกษาเนื้อหาเพิ่มเติมด้วยตนเอง  ผู้สอนจะเป็นผู้ให้คำแนะนำ  และช่วยเหลือทันที หรือผู้เรียนอาจนำชุดการสอนประเภทนี้ไปศึกษาที่บ้านได้  ซึ่งจะเป็นการส่งเสริมและฝึกฝน ให้ผู้เรียนรู้จักศึกษาและแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

องค์ประกอบของชุดการสอน

เอกสารประกอบชุดการสอนที่สร้างขึ้นมีหลายลักษณะ  ขึ้นกับวัตถุประสงค์ของการใช้  เช่นชุดการสอนแบบกิจกรรมกลุ่ม  ชุดการสอนแบบบรรยาย  ซึ่งใช้เป็นกลุ่มใหญ่  และชุดการสอนรายบุคคล หรือชุดการเรียน  ชุดการสอนเหล่านี้ จะมีองค์ประกอบที่แตกต่างกันตามลักษณะการใช้  ซึ่งอาจมีส่วนประกอบต่างๆ  ดังนี้ 

1.             คู่มือและแบบปฏิบัติ   สำหรับครูผู้ใช้สอนและผู้เรียนเรียนตามชุดการสอน

2.             คำสั่งหรือการมอบหมายงาน  เพื่อกำหนดแนวทางของการเรียนให้นักเรียน

3.             เนื้อหาสาระ  ซึ่งบรรจุอยู่ในรูปของสื่อประสม  และกิจกรรมการเรียนการสอน  ทั้งแบบกลุ่มและ รายบุคคล  ซึ่งกำหนดไว้ตามวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม

4.             การประเมินผล เป็นการประเมินผลของกระบวนการ  และผลของการเรียนรู้  ในการประเมินผลกระบวนการ  ได้แก่  แบบฝึกหัด  รายงาน   ส่วนผลการเรียนรู้ ได้แก่  แบบทดสอบ  ซึ่งจะบรรจุอยู่ในกล่อง  โดยจัดเป็นหมวดหมู่สะดวกต่อการใช้

ขั้นตอนการผลิตเอกชุดการสอน

ในการผลิตเอกสารประกอบชุดการสอนนั้น  สามารถแบ่งเป็นขั้นตอนได้ดังนี้

1.       กำหนดหมวดหมู่ เนื้อหา และประสบการณ์

2.       กำหนดหน่วยสอน

3.       กำหนดหัวเรื่อง

4.       กำหนดมโนคติ และหลักการ

5.       กำหนดวัตถุประสงค์

6.       กำหนดกิจกรรมการเรียน

7.       กำหนดแบบประเมิน

8.       เลือกและผลิตสื่อการสอน

9.       ทดสอบประสิทธิภาพชุดการสอน

10.    การใช้ชุดการสอน

10.1    ขั้นทดสอบก่อนเรียน

10.2    ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน

10.3    ขั้นประกอบกิจกรรม

10.4    ขั้นสรุปและทดสอบหลังเรียน

ประโยชน์ของชุดการสอน

      1) ทำให้ผู้สอนมีความสะดวกในการสอนและมั่นใจในการสอนมากยิ่งขึ้น
      2) ทำให้ผู้สอนมีเวลามากขึ้น
      3) ผู้เรียนได้ประสบการณ์หลากหลาย
      4) ผู้เรียนได้ทำงานร่วมกันเป็นกลุ่ม
      5) ทำให้ผู้เรียนได้ศึกษาตามโอกาสและความพร้อมของตนเอง
      6) ทำให้การเรียนไม่มีอุปสรรคเรื่องเวลาและสถานที่ใช้
      7) ผู้เรียนเรียนรู้โดยอิสระไม่อยู่ในสถานการณ์ที่ถูกบังคับ
      8) ช่วยแก้ปัญหาของผู้เรียน และผู้สอนได้หลายอย่าง

ข้อจำกัดของชุดการสอน
     1) การสร้างชุดการสอนให้มีประสิทธิภาพต้องอาศัยผู้รู้และลงทุนสูง
     2) การใช้ชุดการสอนผู้ใช้ต้องมีความเข้าใจและมีวินัยในการเรียน หากขาดไปก็ไม่ได้
ผลตามที่ต้องการ
     3) ชุดการสอนที่ทำอย่างขาดหลักเกณฑ์และประสิทธิภาพน้อยจะส่งผลทำให้ประสิทธิภาพในการเรียนต่ำ

อ้างอิง : ( ที่มา:  เรื่อง ชุดการสอน. http:// ednet.kku.ac.th/~sumcha/212300/old.html)